Thema: Sociale vaardigheden en weerbaarheid
Onderwerpen: sociale vaardigheden, ontspanningsoefeningen, G-schema’s, weerbaarheidsoefeningen, PMT, moreel redeneren, zelfinzicht
- Start: week 12 2021
- Looptijd: 12 weken, m.u.v. schoolvakanties
- Dagen: waarschijnlijk dinsdag- en vrijdagochtend
- Leeftijdscategorie: ± 14 t/m 17,5 jaar
- Aantal deelnemers: 5-10
- Locatie: Reedijk
Deze groep is geschikt voor jongeren die hun sociale vaardigheden, sociaal inzicht en/of weerbaarheid willen vergroten. Ook is de groep geschikt voor jongeren die zich angstig voelen in sociale situaties, zoals jongeren met een sociale fobie, gegeneraliseerde angststoornis of jongeren die erg verlegen zijn en daarom tegen problemen aanlopen. Door veelvuldig te oefenen met verschillende sociale situaties, alsmede het leren ontspannen en meer weerbaar te worden, zullen deze jongeren zich zekerder gaan voelen in sociale contact en daardoor minder angst gaan ervaren.
Hieronder volgt een beknopte uitleg van de verschillende methodes die binnen de groepsbehandeling ‘Sociale Vaardigheden’ zullen worden toegepast:
Opzet groepstraining
De eerste component van de groepstherapie is een sociale vaardigheidstraining. Deze training is gebaseerd op de Structured Learning Therapy welke later is geplaatst in een cognitief-therapeutisch kader. De sociale vaardigheden (skills) worden in groepsverband aangeleerd via de hoofdelementen van deze methode: modeling, gedragsoefening, sociale bekrachtiging en transfer training.
Modeling is het proces waarbij het gewenste gedrag voorgedaan wordt, waardoor de jongeren daarvan kunnen leren. Bij gedragsoefening gaan de jongeren het gedemonstreerde gedrag zo goed mogelijk imiteren. Vervolgens hebben de jongeren de mogelijkheid zelf situaties aan te dragen en daarmee te oefenen, waarna gestimuleerd wordt om ook buiten de therapiesetting te oefenen met de vaardigheid zodat deze beklijft, dit heet transfer training. Door sociale bekrachtiging wordt het gewenste gedrag versterkt.
De tweede component van de groepstherapie is het leren ontspannen door middel van verschillende ontspanningsoefeningen. Met behulp van ontspanningsoefeningen kunnen de jongeren zelf invloed uitoefenen op hun lichamelijke en psychische toestand. De oefeningen kunnen helpen om (stressgerelateerde) klachten te verminderen. Ook kunnen de ontspanningsoefeningen afleiding geven van onaangename gedachten, pijn of andere lichamelijke klachten. Tijdens de oefeningen vermindert de spierspanning, de hartslag wordt rustiger en de bloeddruk daalt iets. Het lichaam komt tot rust. Als de oefeningen regelmatig worden uitgevoerd, dan wordt het steeds makkelijker om het gevoel van ontspanning op te roepen. Na verloop van tijd kunnen de jongeren ook op andere momenten dan tijdens de oefeningen, gemakkelijk(er) het ontspannen gevoel oproepen.
Ook zal er tijdens deze groepsbehandeling gebruik worden gemaakt van cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT zal de jongeren helpen te ontdekken welke gedachten en gevoelens ze hebben, welk verband er bestaat tussen wat ze denken, wat ze voelen en wat ze doen, welke andere manieren van denken er zijn, hoe ze moeilijke gevoelens onder controle kunnen houden, en hoe ze hun problemen onder ogen kunnen zien en kunnen overwinnen. Door meer inzicht te krijgen in gedachten en de relatie van die gedachten tot het gevoel en gedrag, kunnen de jongeren leren om (meer) helpende gedachten op te roepen, waardoor sociale situaties minder spannend worden en jongeren mogelijk ook meer rust krijgen om adequaat te kunnen reageren in zulke situaties. Ook kunnen de jongeren door het uitschrijven van de G-schema’s(Gebeurtenis, Gedachten, Gevoel, Gedrag en Gevolg) meer bewust worden van de gevolgen van hun eigen gedrag.
Tevens zal er gebruik gemaakt worden van psychomotorische therapie (PMT) en weerbaarheidsoefeningen. Psychomotorische therapie (PMT) is een therapie waarin de jongeren dingen gaan leren door te doen. Als je beweegt, dan denk, doe en voel je van alles. Je ervaart iets tijdens het bewegen. Dit wordt gebruikt om de jongeren te leren hoe ze om moeten gaan met spanning, boosheid, angst, of andere emoties. Zo worden de jongeren onder andere geholpen een oplossing te vinden voor de problemen waar zij moeite mee hebben. Ook krijgen de jongeren hierdoor op een andere manier meer inzicht in hun eigen doen en laten. Bij de weerbaarheidstraining gaan de jongeren onder andere leren steviger te staan, hierdoor voelen ze zich zelfverzekerder en kunnen ze meer aan.
Als laatste gaan de jongeren ook meedoen aan het onderdeel moreel redeneren. Aan het begrip moraliteit worden gewoonlijk drie componenten onderscheiden. (1) Een affectieve component: hoe mensen zich voelen bij goede of kwade gedachten of acties. (2) Een cognitieve component: hoe mensen nadenken over goed en kwaad, welke argumenten ze kunnen verzinnen en welke beslissingen ze nemen. (3) Een gedragscomponent: hoe mensen zich gedragen, ook als ze tot een bepaald gedrag worden verleid. Moreel redeneren betekent dus dat je keuzes hebt, waarbij je nadenkt over wat goed en fout is. Bij dit onderdeel gaan de jongeren leren argumenten te verzinnen om hun keuze (die goed voelt) te onderbouwen en dit op een goede manier met elkaar te bediscussiëren.
Bronnen:
- Ploeg, P. van der (2016, 29 december). Morele ontwikkeling. Geraadpleegd op 04-12-2020, van https://www.ensie.nl/piet-van-der-ploeg/morele-ontwikkeling
- Stallard, P. (2016). Behandelwijzer Denk goed – voel je goed: Cognitieve gedragstherapie voor kinderen en jongeren (1e druk). Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.
- Stichting werken met Goldstein (z.d.). Geraadpleegd op 04-12-2020, van http://www.goldstein.nl/
- Leids Universitair Medisch Centrum, afdeling Psychiatrie (2015, maart). Ontspanningsoefeningen in het ziekenhuis. Geraadpleegd op 04-12-2020, van https://www.lumc.nl/patientenzorg/praktisch/patientenfolders/ontspannings-oefeningen
